W naszym kraju jedyną instytucją, która ma prawo emisji
pieniędzy jest Narodowy Bank Polski z siedzibą oczywiście w Warszawie. Prawo
wyłączności w emisji Polskiego Złotego dla NBP jest zagwarantowane w ustawie
zasadniczej czyli Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Dane z roku 2014 wskazują, że w obiegu w postaci gotówki
jest ponad 100 mld złotych (dokładnie 113,5 mld złotych). Te dane pokazują
jedynie gotówkę (banknoty i monety), które są w ciągłym obiegu w
społeczeństwie, a chcąc poznać całkowitą
wartość gotówki, którą dysponuje nasz kraj należy do tej kwoty dodać gotówkę
zgromadzoną w sejfach naszych banków (tj. 9,7 mld złotych). Łączna wartość
gotówki, którą wyemitował NBP na terenie naszego kraju wynosi 123,3 mld
złotych.
Zasoby gotówki w Polsce ulegają pewnym rocznym i okresowym
wahaniom i w porównaniu z rokiem poprzedzającym rok 2014 przyniósł nam wzrost
wartości gotówki o ponad 12 mld złotych.
W przypadku naszej gospodarki udział gotówki w ogólnej
podaży pieniądza stanowi obecnie ok. 13 procent. Jest to wynik o 4 procent
wyższy niż średnia europejska (9%).
Stosunkowo małą
wartość (czemu trudno się dziwić) w ogólnej wartości gotówki mają w naszym
kraju monety (3 mld zł.), pozostałą część stanowią banknoty. Tak duża wartość i
ilość banknotów (ponad 1,3 mld sztuk) stanowi duże wyzwanie organizacyjne dla
NBP. Przyjmuje się, że jeden banknot trafia do oddziału NBP średnio dwa razy w
roku. Podczas swojej wizyty w NBP jest on sprawdzany pod kątem autentyczności,
stopnia zniszczenia i zabrudzenia. Urządzenia sortujące banknoty w siedzibie
NBP sprawdzają je w tempie ponad 30 sztuk na minutę.
Co roku na produkcję nowych i usuwanie starych, zniszczonych
banknotów Polska wydaje ok. 270 mln złotych. W tych kosztach znaczną część
zajmuje edycja monet i banknotów kolekcjonerskich.
Płaca minimalna jest to najniższe możliwe wynagrodzenie dla pracownika w ramach umowy o pracę.
W Polsce płaca minimalna została wprowadzona dopiero w 1956 roku, kiedy zaczęto ustalać poziom najniższego gwarantowanego wynagrodzenia. Na początku funkcjonowania wynagrodzenie stanowiło gwarantowany wszystkim pracownikom poziom łącznego wynagrodzenia w pełnym wymiarze czasu. Z biegiem czasu zaczęto ustalać poziom najniższego wynagrodzenia, jak i wysokość najniższej stawki wynagrodzenia zasadniczego w najniższej kategorii zaszeregowania.Od 1990 roku obowiązuje zasada ustalania najniższego wynagrodzenia jako kwoty pełnego wynagrodzenia gwarantowanego pracownikom za pełny miesięczny wymiar czasu pracy, niezależnie od posiadanych przez nich kwalifikacji i zaszeregowań osobistych, a także niezależnie od liczby i rodzaju stosowanych w zakładach pracy składników wynagrodzenia.
Początkowo ustalaniem płacy minimalnej zajmowała się Rada Ministrów lecz od 1990 roku za jej wysokość odpowiedzialne jest Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej.
Ile kupisz za średnią pensję
Średnie wynagrodzenie według wykształcenia
Źródło: WP.pl
Polska waluta od początku swojego istnienia przeszła długą drogę. Od banknotów o nominale 10 milionów marek po 2 miliony złotych. Nominał na banknocie zmieniał się równie często jak ich wygląd.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Obowiązującą walutą była marka polska, a za jej emisję odpowiedzialna była Krajowa Kasa Pożyczkowa. Cięgle postępująca inflacja zmusiła do pojawiania się coraz większych nominałów. Jako ostatni pojawił się banknot o nominale 10 milionów marek i był to najwyższy nominał, zaś najniższy wynosił ½ marki.
Już w 1919 r. sejm uchwalił ustawę wprowadzającą nową walutę i był nią złoty. Rozważano również określenie nowej waluty jako lech lub pol. Proces wymiany marki na złotego rozpoczął się 5 lat później, a jej wartość została ustalona na 0,29 uncji czystego złota.
Powodem późnego wprowadzenia złotego był deficyt budżetowy oraz inflacja. W 1918 r. za 1 dolara trzeba było zapłacić 9 marek,
a 5 lat później jego cena wyniosła prawie 6,5 miliona marek. Markę polską trzeba było wymienić do końca maja 1925 roku, a jej kurs ustalono na 1:1 800 000.
28 października 1950 roku decyzją Rady Ministrów zmieniono system pieniężny i przeprowadzono reformę monetarną. Wówczas 1 złoty był warty 0,222168 gramów czystego złota, a wymiana banknotów nastąpiła 8 listopada. Nowy przelicznik wynosił 1:100 lecz ceny i płace przeliczono w innej proporcji. Najniższym nominałem zostało 2 zł, a najwyższym 500 zł. Nowe banknoty miały nawiązywać do tematyki roboczo-chłopskiej. Drukowano je w Warszawie, Łodzi i Pradze.
29 grudnia 1989 roku ustawą sejmową zmieniono nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska. Takie oznaczenia pojawiły się także na nowych banknotach. Nowe oznaczenie miały nowe środki płatnicze, z których największy nominał miał 2 mln złotych
1995 r. planowano wypuszczenie banknotu
o nominale 5 mln złotych ale do tego nie doszło, ponieważ zdecydowano się na radykalne zmiany, które miały zatrzymać pędzącą inflację. Przeprowadzono denominację, a co za tym idzie w obiegu pojawiły się nowe banknoty. Pierwszego dnia stycznia 1995 roku przeprowadzono denominację. Wprowadzono równocześnie polskiego nowego złotego. Jeden był warty tyle co 10 tysięcy złotych sprzed denominacji. Nowe banknoty miały nominały 10, 20, 50 złotych. Te o wartości 100 i 200 złotych pojawiły się w obiegu 1 czerwca tego samego roku. Najniższy nominał nowo wprowadzonej waluty wynosił 1 zł, a oprócz niego funkcjonowały banknoty o nominale 2, 5, 50, 100, 500, 1000 zł.
Banknoty pełniły też funkcję bilonu. Pierwsza emisja NPB okazała się nieudana, ponieważ banknoty były słabo zabezpieczone i łatwo było je podrobić. Dlatego w 1948 r. zdecydowano się na ich wymianę.
Jedynym banknotem, który odbiegał od socjalistycznej stylistyki był banknot o nominale 1000 złotych. Wprowadzono go jednak dopiero w 1966 roku, z okazji tysiąclecia państwa polskiego.
W 1975 zaczęto wprowadzać w obieg nowe banknoty, których serię nazwano „Wielcy Polacy”. Jako pierwsze do obiegu trafiły banknoty o nominale 50, 100, 200, 500 i 1000 złotych. Po wprowadzeniu stanu wojennego pojawiły się również banknoty o nominale 10 i 20 zł. 29 grudnia 1989 roku ustawą sejmową zmieniono nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska. Takie oznaczenia pojawiły się także na nowych banknotach. Nowe oznaczenie miały nowe środki płatnicze, z których największy nominał miał 2 mln złotych
1995 r. planowano wypuszczenie banknotu o nominale 5 mln złotych ale do tego nie doszło, ponieważ zdecydowano się na radykalne zmiany, które miały zatrzymać pędzącą inflację. Przeprowadzono denominację, a co za tym idzie w obiegu pojawiły się nowe banknoty. Pierwszego dnia stycznia 1995 roku przeprowadzono denominację. Wprowadzono równocześnie polskiego nowego złotego. Jeden był warty tyle co 10 tysięcy złotych sprzed denominacji. Nowe banknoty miały nominały 10, 20, 50 złotych. Te o wartości 100 i 200 złotych pojawiły się w obiegu 1 czerwca tego samego roku.
.png)
